- Λεπτομέρειες
- Τελευταία ενημέρωση : 23 Οκτωβρίου 2016 23 Οκτωβρίου 2016
Ξεκινήσαμε πρωί πρωί, Σάββατο, 24 Σεπτεμβρίου για το Λαύριο, 74 άτομα, απ΄όπου πήραμε το πλοίο για το τελευταίο στη σειρά νησί που θα επισκεπτόμαστε το φετινό καλοκαίρι, την Κύθνο ή Οφιούσσα, για τους αρχαίους. Φτάσαμε στο λιμάνι του Μέριχα στις 10:30 περίπου, επιβιβαστήκαμε αμέσως στα 2 τοπικά λεωφορεία που μας ανέμεναν, όσοι θα πεζοπορούσαμε, ενώ εκείνοι που θα πήγαιναν στη φημισμένη παραλία Κολόνα (σήμα κατατεθέν του νησιού) έφυγαν με τις βάρκες. 
Οι πεζοπόροι κατέβηκαν στη διασταύρωση που οδηγεί στην παραλία Απόκρουση ή Απόκριση και ακολούθησαν το μονοπάτι προς τον λόφο Βρυόκαστρο και την παραλία. Πρώτοι έφυγαν όσοι θα κατηφόριζαν το μονοπάτι 6 προς την παραλία της Απόκρουσης αρχικά και μετά από ένα ανηφορικό χωματόδρομο προς την Κολόνα έπειτα. Οι υπόλοιποι προχωρήσαμε και “ανακαλύψαμε” τον αρχαιολογικό χώρο του Βρυόκαστρου ή Ρηγόκαστρου, την αρχαία δηλαδή πρωτεύουσα της Κύθνου, όπου οι ανασκαφές του κ.Μαζαράκη-Αινιάν έχουν φέρει στο φως ισχυρά τείχη, ιερό της Δήμητρας, 2 ορθογώνια κτίσματα με λατρευτικό προορισμό, βωμούς, μεγάλο διώροφο οικοδόμημα δημόσιου χαρακτήρα –Πρυτανείο (;), τμήματα αγαλμάτων και πάρα πολλά αφιερώματα, περί τα 1500 μέχρι τώρα. Κάτω στον όρμο του Μανδρακίου, ανάμεσα στον λόφο του Βρυοκάστρου και το νησί Βρυοκαστράκι, έχουν γίνει υποβρύχιες ανασκαφές και έχει αποκαλυφθεί το αρχαίο λιμάνι της πόλης. Καταστράφηκε τον 7ο αι. μ.Χ. από βαρβαρικές επιδρομές.
Η θέα από εκεί ψηλά επέτρεπε να δεις μέχρι και τον Μέριχα, ως την Κολόνα και φυσικά κάτω προς την Απόκρουση. Τραβήξαμε αρκετές φωτογραφίες και συνεχίσαμε...
Πήραμε έπειτα τον κατήφορο προς την παραλία, όπου κάποιοι σταμάτησαν για μπάνιο και ξεκούραση, ενώ οι λοιποί συνέχισαν ως την Κολόνα, όπου ήδη βρίσκονταν για μπάνιο, καφέ ή φαγητό οι τουρίστες μας. Εντυπωσιακή η διπλή παραλία και με λίγο σχετικά κόσμο αυτήν την εποχή. Η αμμουδερή λωρίδα που συνδέει την Κύθνο με το νησάκι του Αγ.Λουκά με την ομώνυμη εκκλησία δημιουργεί ένα μαγευτικό και με μοναδική ενέργεια τοπίο στην περιοχή αυτή. Όταν βρεθείς σ΄αυτήν την παραλία και κολυμπήσεις, καταλαβαίνεις γιατί την αποκαλούν “ βασίλισσα ”! 
Τελικά οι πεζοπόροι επέστρεψαν στο λιμάνι του Μέριχα, όπου συναντηθήκαμε όλοι για φαγητό σε κάποια από τις ταβέρνες ή απλά για καφεδάκι, γλυκό ή αναψυκτικό. Μετά το μεσημεριανό φύγαμε για Λουτρά, στην ανατολική πλευρά του νησιού, με τις δύο ιαματικές πηγές, οι οποίες έδωσαν στο νησί το δεύτερο όνομά του Θερμιά. Αφήσαμε λίγους φίλους στο πρώτο ξενοδοχείο, λίγο πριν το γραφικό λιμανάκι με τη μαρίνα για τα ιδιωτικά σκάφη, και οι υπόλοιποι καταλύσαμε στο δεύτερο ξενοδοχείο αρκετά κοντά στη θάλασσα και το υδροθεραπευτήριο. Το συγκρότημα των λουτρών, τα σχέδια των οποίων λέγεται ότι έκανε ο Τσίλερ ή κατ΄άλλους ο Χάνσεν, υπάρχει ακόμα και σήμερα, αλλά είναι ελαφρώς παραμελημένο. Αποπνέει όμως ένα κάποιο μεγαλείο μιας άλλης εποχής αίγλης. Τη σημασία της ιαματικότητας των θερμών πηγών των Αγ.Αναργύρων ( η δεύτερη λέγεται του Καύκασου ή Κάκκαβου ) πρώτοι ανακάλυψαν Γερμανοί γιατροί και χημικοί, που ήρθαν εδώ μαζί με τον Όθωνα. Η γυναίκα του, η Αμαλία, είχε πρόβλημα τεκνοποιίας και ερχόταν εδώ για τα μπάνια της. Σώζονται ακόμα και σήμερα οι λουτήρες του βασιλικού ζεύγους και το παλιό κτίσμα θεωρείται διατηρητέο μνημείο. Κατά τους θερινούς μήνες συρρέουν ακόμα όσοι επιθυμούν θεραπεία για τα προβλήματα των αρθρώσεων, των οστών, των νεύρων και των μυών. Με τον Όθωνα όμως συνδέεται η ιστορία του νησιού και με ένα άλλο γεγονός, τα “Κυθνιακά”, το 1862, οπότε οι επαναστάτες κατά του βασιλέα κατέπλευσαν στο λιμανάκι της Αγ. Ειρήνης. Υπάρχει και σχετικό μνημείο στη γραφική παραλία της Αγ. Ειρήνης, με τα ονόματα των πεσόντων τότε.
Λίγο πιο βόρεια από τα Λουτρά, στη θέση Μαρουλάς, βρέθηκαν τάφοι με σημαντικά ευρήματα, που χρονολογούνται στη Μεσολιθική εποχή ( 9.000-8.000 π.Χ.). Είναι ο μοναδικός υπαίθριος οικισμός εκείνης της περιόδου που έχει βρεθεί στον ελλαδικό χώρο.
Το βράδυ κάναμε μια ωραία βόλτα στη Χώρα της Κύθνου, ή Μεσαριά, όπως τη λένε επίσης. Χτίστηκε τον 17ο αι. αμφιθεατρικά, εκεί όπου υπήρχε ένας μικρός οικισμός γεωργοκτηνοτρόφων, από τους Φράγκους κατακτητές, και κατοικείται συνεχώς από τότε. Από τον 7ο αι. μέχρι και τον 16ο η πρωτεύουσα βρισκόταν εκεί που σήμερα βλέπει κανείς ερείπια του Κάστρου της Ωριάς, σπιτιών και εκκλησιών, στα βόρεια του νησιού. Εδώ, στο απόρθητο κάστρο του Κατακέφαλου, κατέφυγε ο πληθυσμός του Βρυόκαστρου μετά την καταστροφή της αρχαίας πόλης. 
Περπατήσαμε στα γραφικά ασβεστωμένα σοκάκια της Χώρας, με πολλά σχέδια δημιουργημένα με τον ασβέστη, τις μικρές πλατείες, ανακαλύψαμε όμορφες ολόλευκες εκκλησίες, περάσαμε κάτω από πολλά στεγάδια – καταστέγια ( διαβάσεις κάτω από τα σπίτια με τις επίπεδες ταράτσες ), επισκεφθήκαμε το πραγματικά ενδιαφέρον Λαογραφικό Μουσείο της Χώρας, που δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία του συλλόγου Νεολαίας και δωρεές των κατοίκων του νησιού. Ενισχύσαμε και οικονομικά αυτήν την πρωτοβουλία, γράφοντας επιπλέον επαινετικά σχόλια στο σχετικό βιβλίο εντυπώσεων για την προσπάθεια των νέων του τόπου. Δεν λησμονήσαμε βέβαια να τιμήσουμε τα μαγαζάκια με τα διάφορα ενθύμια του νησιού αλλά και τα ταβερνεία και γλυκατζίδικα, ανάλογα με τις ορέξεις μας... Αργά τη νύχτα επιστρέψαμε στα Λουτρά για ξεκούραση. 
Την επόμενη μέρα, Κυριακή, 25-9, φύγαμε για την περιοχή Παναγιά Μαθιά, όπου αφήσαμε τους πεζοπόρους μας στα χέρια του τοπικού οδηγού για να τους οδηγήσει μέχρι την Παναγιά Κανάλα. Η Κύθνος έχει ένα ποικιλόμορφο ανάγλυφο γεμάτο με λόφους, που δεν ξεπερνούν τα 352 μέτρα (κορυφή Κακόβολο ). Αυτό έχει ως συνέπεια την σχετικά εύκολη πρόσβαση στο μεγαλύτερο μέρος του νησιού είτε με αυτοκίνητο, είτε πεζοπορικά. Δυο σημεία είναι τα πιο δύσκολα στην πρόσβασή του, οι κορυφές Κακόβολο και Προφήτης Ηλίας. Το έδαφος του νησιού είναι καταρχήν βραχώδες αποτελούμενο από σχιστολιθικά πετρώματα. Η αναγκαιότητα να καλλιεργείται όλο το νησί, λόγω του ότι το χώμα είναι λίγο, δημιούργησε την εκτεταμένη χρήση των αναβαθμίδων για να συγκρατήσουν το χώμα και το νερό και να διευκολύνουν την καλλιέργεια των πλαγιών. Έτσι όλο το νησί μετατράπηκε σε χωράφια που παλαιότερα καλλιεργούσαν σιτηρά, όσπρια, αμπέλια αλλά και κηπευτικά στα μικρά ρέματα τα οποία είναι και τα πιο γόνιμα σημείο του νησιού λόγο της συνεχής ύπαρξης του νερού. Έτσι το νησί ήταν αυτάρκες συμπληρώνοντας τη διατροφή των κατοίκων του με τα γαλακτοκομικά προϊόντα (γάλα, τυρί, γιαούρτι κλπ), το κρέας από τα ντόπια κατσικάκια καθώς και τα ψάρια, με το στόλο που διέθεταν όργωναν μεγάλο κομμάτι των θαλασσών. Σήμερα τα λιθόστρωτα μονοπάτια και οι ξερολιθιές που περιφράζουν τα χωράφια με την ιδιαίτερη τεχνοτροπία που συναντάς μόνο στην Κύθνο και στη Τζιά μαρτυρούν την έντονη αγροτική δραστηριότητα πριν από αρκετά χρόνια. Καθώς διασχίζεις το νησί, το μάτι σου συναντά τους ξερούς λόφους και στις αμέτρητες ξερολιθιές, που δίνουν την αίσθηση ενός ζωγραφικού πίνακα. 
Η Κύθνος παράγει επίσης, αν και σε μικρή ποσότητα, πεντανόστιμα αμύγδαλα, τα τιμήσαμε δεόντως αλλά και διαθέτει πολλές συκιές, κάποιες ελιές και λιγοστές αχλαδιές είναι όλα κι όλα τα δέντρα του νησιού, μαζί με τα μετρημένα αλμυρίκια των παραλιών,
Το μεγαλύτερο τμήμα του δικτύου μονοπατιών της Κύθνου παραμένει αναλλοίωτο. Οι πεζοπορικές διαδρομές αποτελούν ένα θαυμάσιο μέσο επαφής του περιηγητή με την φύση, τον πολιτισμό και την ιδιαίτερη αισθητική του νησιού. 
Οι πεζοπόροι ξεκίνησαν τη διαδρομή τους από το βενζινάδικο και κατευθύνθηκαν κατηφορίζοντας προς το ξωκλήσι της Παναγίας. Το μονοπάτι είναι λιθόστρωτο και περνά από τις πηγές του Μαθιά στο εκκλησάκι και τα πετρόκτιστα πλυσταριά με τις λαξευτές στο βράχο σκάφες. Από τα σημείο εκείνο συνεχίζει και πιο κάτω υπάρχει διακλάδωση αριστερά άλλου μονοπατιού που καταλήγει στις «σπιτάρες», τα ερειπωμένα σήμερα κτίρια μεταλλευτικής εταιρείας. Εμείς συνεχίσαμε με κατεύθυνση προς τη θάλασσα παρακάμψαμε το εκκλησάκι του Αγίου Ιωάννη και το χωριό Λεύκες και κατευθυνθήκαμε προς τη παραλία στο Καλό Λιβάδι. Κάναμε μια μικρή στάση στη παραλία να ξεκουραστούμε και στη συνέχεια ανηφορίσαμε μέσα από τα χωράφια και συναντήσαμε την άσφαλτο που κατευθύνεται στην Παναγιά ,την Κανάλα. Χρόνος πεζοπορίας συνολικά περίπου 3 ώρες. 
Η Παναγιά η Κανάλα, ένα σημαντικό προσκύνημα της Κύθνου και όλου του Αιγαίου, έχει δώσει το όνομα της και στον ομώνυμο παραλιακό οικισμό της Κύθνου, βρίσκεται στο νοτιοανατολικό τμήμα του νησιού και είναι από τους σημαντικότερους χώρους προσκυνήματος στις Κυκλάδες καθώς θεωρείται θαυματουργή. Ο οικισμός έχει αναπτυχθεί στην πευκόφυτη ακρογιαλιά και διαθέτει ενοικιαζόμενα δωμάτια και εστιατόρια. Εδώ στη μικρή παραλία κολυμπήσαμε αρκετή ώρα όλοι μαζί και στη συνέχεια στα ταβερνάκια της περιοχής γευτήκαμε ντόπια φαγητά και ψαρομεζέδες καθώς κατέφτασαν και οι τουρίστες με τα τοπικά λεωφορεία που νωρίτερα επισκέφτηκαν τα αξιοθέατα του νησιού. 
Οι τουρίστες αφού άφησαν τους πεζοπόρους στο μονοπάτι έφυγαν για Δρυοπίδα, το δεύτερο όμορφο χωριό της Κύθνου, που είναι χτισμένο σε κοιλάδα, αθέατο από τη θάλασσα. Οι ντόπιοι το λένε γι΄αυτό και Σύλλακα ή απλά Χωριό. Πήρε το όνομα Δρυοπίδα από τους Δρύοπες, τους πρώτους, σύμφωνα με την παράδοση, κατοίκους του νησιού. Είναι το μοναδικό κυκλαδίτικο χωριό που διαθέτει κεραμοσκεπές σχεδόν σε όλα του τα σπίτια. Αυτό συμβαίνει γιατί από τη μια είχε αναπτυχθεί η κεραμική τέχνη, αλλά και επειδή εδώ η δύναμη του αέρα ήταν πιο περιορισμένη και επιπλέον λόγω προφύλαξης από τους γύρω λόφους. Χαρακτηρίζεται από τον νεοκλασικό ρυθμό των σπιτιών της, τα γραφικά σοκάκια και τις καμάρες.
Περιμένοντας να ανοίξει το Σπήλαιο, προσκυνήσαμε πρώτα στην εκκλησία της Αγ. Άννας και των Αγ. Αποστόλων, όπου ακόμα τελούνταν η λειτουργία, και επισκεφθήκαμε έπειτα το Βυζαντινό – Εκκλησιαστικό Μουσείο, στην παλιά εκκλησία, και το μικρό Λαογραφικό Μουσείο, που υπάρχει και εδώ. Και στα δύο υπήρχαν σημαντικά εκθέματα. Μόλις “σχόλασε” η εκκλησία δημιουργήθηκε μια πολύ όμορφη ατμόσφαιρα στα στενάκια της Δρυοπίδας, τα οποία πλημμύρισαν από κυρίες και κυρίους με τα κυριακάτικα. Τα μαγαζάκια γέμισαν από χαρούμενες φωνές και κουβέντες πολλές ...
Στις 10 βρεθήκαμε στο σπήλαιο Καταφύκι ή Καταφύγι, όπου μας έγινε μια πολύ εμπεριστατωμένη ξενάγηση από τον νεαρό φύλακα σε όλες τις επισκέψιμες αίθουσες. Είναι ένα από τα μεγαλύτερα σπήλαια της Ελλάδας και ονομάστηκε έτσι επειδή υπήρξε καταφύγιο των κατοίκων κατά τη διάρκεια εχθρικών επιθέσεων από διάφορους επιδρομείς αλλά και κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Έχει επίσης συνδεθεί και με τη θρησκεία, αφού μετά την Ανάσταση οι κάτοικοι του χωριού έστηναν γλέντι στη “μεγάλη πλατεία” του σπηλαίου. Το ονομάζουν και “σπήλαιο Γεώργιος Μαρτίνος Συμπεθερούλης” από το 2003, γιατί ο γεωλόγος αυτός πραγματοποίησε μελέτη ανάδειξής του το 1996.
Γοητευτικοί οι λαβύρινθοι του σπηλαίου, κι ας μην είναι γεμάτο σταλακτίτες και σταλαγμίτες, όπως άλλα. Είδαμε βέβαια την “Αρκούδα”, τη ” Μέδουσα” , τον επιβλητικό σταλαγμίτη με το όνομα “Πύργος της Βαβέλ” και μερικούς ακόμα σχηματισμούς, αλλά το ενδιαφέρον εδώ έγκειται στις μεταλλευτικές στοές και τα φρέατα καθώς στον διάσπαρτο εξοπλισμό ( εργαλεία, βαγονέτα κ.ά. ) που άφησε η ανθρώπινη παρέμβαση. Για πολλά χρόνια χρησιμοποιούνταν ως ορυχείο, κυρίως για την εξαγωγή σιδήρου. Ήδη από το 1835 εξάλλου είχε ξεκινήσει η εξόρυξη μετάλλων στο νησί, ενώ από το 1910 ως το 1940 ξένες μεταλλευτικές εταιρείες χρησιμοποίησαν και το σπήλαιο γι΄αυτό. Η θέση “Σκουριές” στην ανατολική Κύθνο αλλά και οι “Σπιτάρες”, τα ερείπια του κτηρίου διοίκησης της εταιρείας Serpieri, στον δρόμο για τις Λεύκες, είναι κάποια από τα διάσπαρτα σε όλο το νησί σημάδια της μεταλλευτικής δραστηριότητας. 
Μετά την επίσκεψη στο σπήλαιο και με το τέλος της πεζοπορίας, όλοι καταλήξαμε στον παραθαλάσσιο οικισμό της Κανάλας. Προσκυνήσαμε πρώτα στον ναό της Παναγίας, όπου φυλάσσεται η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, που, σύμφωνα με την παράδοση, βρέθηκε από ψαράδες στο κανάλι ανάμεσα Κύθνο και Άνδρο. Πευκόφυτο το ακρωτήρι και περιποιημένος ο περιβάλλων χώρος, όμορφη και η εκκλησούλα της Αγ. Καλλιόπης, η οποία αγναντεύει το πέλαγο από την άκρη του. Στην Παναγία την Κανάλα γίνεται τον Δεκαπενταύγουστο το ένα από τα τρία μεγάλα πανηγύρια του νησιού, μαζί με αυτό της Στρατολάτισσας, κοντά στα Φλαμπούρια, και της Παναγίας του Νίκους, στα 650μ. έξω από τη Χώρα. Δυστυχώς το μοναστήρι αυτό δεν είχαμε τον χρόνο να το επισκεφθούμε! Είναι κι αυτό χτισμένο πάνω σε ερείπια αρχαίου ναού και πήρε το όνομά του από τη βυζαντινή Παναγία Νικοποιό. Μόνο το καθολικό της μονής σώζεται σήμερα. Εδώ λειτουργούσε μεγάλη σχολή λίγο πριν το 1821 υπό τον Ελληνοδιδάσκαλο Μακάριο. Λέγεται πως εδώ είχε μεταφερθεί στα χρόνια της Αλώσεως από την Κωνσταντινούπολη η περίφημη εικόνα της Παναγίας Νικοποιού και ότι από εδώ την πήραν οι Βενετοί, για να την τοποθετήσουν στον Άγ. Μάρκο, όπου φυλάσσεται μέχρι σήμερα.
Κάναμε το μπάνιο μας στη μικρή παραλία κάτω από τον ναό, οι περισσότεροι τουλάχιστον, φάγαμε σε κάποια από τις ταβέρνες του οικισμού και αναχωρήσαμε έπειτα για τον Μέριχα. Το απογεματάκι θα έπαιρναν το πλοίο για Πειραιά 20 φίλοι μας, που αδυνατούσαν να παραμείνουν και 2ο βράδυ στο νησί λόγω εργασίας. Είχαμε έτσι την ευκαιρία να κάνουμε μια μικρή βόλτα στο λιμάνι ως πέρα στους Άγ. Ακίνδυνους. Μεγάλη γιορτή γίνεται εδώ στις 2 Νοεμβρίου, στον οικισμό που έχει εξαπλωθεί αρκετά από τότε που αποτελούσε ένα μικρό ψαροχώρι με λίγες ψαροκαλύβες... 
Αφού “κουνήσαμε το μαντίλι” στους φίλους μας που αποχωρούσαν, επιστρέψαμε στα Λουτρά, όπου περάσαμε το βράδυ ήρεμα, δοκιμάζοντας τα καυτό ιαματικό νερό ( με το σώμα μας, εννοείται ) που κυλούσε στο κόκκινο αυλάκι, το οποίο κατέληγε στη θάλασσα, κάνοντας βόλτες, δειπνώντας σε κάποιο ταβερνάκι στο λιμάνι.
Ξυπνήσαμε σχετικά αργά το πρωί της Δευτέρας, 26-9, φορτώσαμε τις αποσκευές μας στα δύο λεωφορεία και κατά τις 10 και κάτι πήραμε το πλοίο για το Λαύριο, αποχαιρετώντας το όμορφο λιτό νησί, με το οποίο ο “Φυσιολάτρης” έκλεινε τις θερινές διακοπές του...
Στο Λαύριο μας παρέλαβε το πούλμαν και επιστρέψαμε στη βάση μας το μεσημεράκι με τις καλύτερες των εντυπώσεων και έχοντας πάλι δώσει την υπόσχεση να ξαναγυρίσουμε στο νησί αυτό, το τόσο κοντινό αλλά και τόσο άγνωστο ακόμα για μας αλλά και για πολλούς άλλους κατοίκους της γείτονος Αττικής...
